khoa học

Cuộc khủng hoảng vũ trụ học

Adam Booth, Khoi Nguyen (dịch) / 2021-01-16

Từ thuở ban sơ của nền văn minh, con người đã đặt câu hỏi về hoạt động của thế giới tự nhiên chung quanh họ và chỗ đứng của họ trong Vũ trụ. Trải qua một quá trình khám phá kéo dài hàng thiên niên kỷ, nhân loại đã xây dựng một tri thức về thế giới Tự nhiên và về vũ trụ rộng lớn hơn. Mỗi thế hệ tiếp nối đã mở rộng đường chân trời tri thức của chúng ta và trong quá trình ấy mở rộng biên giới của Vũ trụ đã biết. Từ thời Ptolemy và Copernicus rồi xuyên suốt tới thời kỳ hiện đại, tại mỗi giai đoạn những khám phá khoa học đã trau chuốt và định nghĩa lại bức tranh của chúng ta về Vũ trụ và chỗ đứng của chúng ta trong Vũ trụ ấy.

Lịch sử

Vai trò cá nhân và quan điểm Marxist về lịch sử

Adam Booth, Khoi Nguyen (dịch) / 2020-11-22

Chủ nghĩa Marx không phủ nhận vai trò của cá nhân trong việc định hình lịch sử. Thực ra, ở những trường hợp nhất định, cá nhân có thể đóng vai trò trung tâm và sống còn. Nhưng ngay cả những “Vĩ nhân” của lịch sử cũng chỉ có thể hành động trong giới hạn đặt ra bởi những điều kiện của thời đại của họ, cái đến lượt lại được tạo ra bởi những người trước họ. Như đoạn nhận xét nổi tiếng của Marx trong tác phẩm Ngày mười tám tháng Sương mù của Louis Bonaparte:
“Con người làm ra lịch sử của chính mình, nhưng không phải làm theo ý muốn tùy tiện của mình, trong những điều kiện tự mình chọn lấy, mà là trong những điều kiện trực tiếp có trước mắt, đã cho sẵn và do quá khứ để lại. Truyền thống của tất cả các thế hệ đã chết đè nặng như quả núi lên đầu óc những người đang sống."

Lịch sử

Các học thuyết chủ đạo về lịch sử: từ Hy Lạp đến Marx

George Novack / 2020-11-21

Những người theo trường phái duy vật lịch sử xem như không trung thành với nguyên tắc của chính mình khi họ không giải thích lịch sử như là kết quả của một quá trình lâu dài, phức tạp và mâu thuẫn. Loài người đã làm nên lịch sử hàng triệu năm khi họ vượt qua tình trạng của loài linh trưởng để bước sang thời đại nguyên tử. Thế nhưng một khoa học về lịch sử, có khả năng làm sáng tỏ những quy luật chi phối hành vi tập thể của chúng ta qua nhiều thời đại, là một thành tựu khá mới mẻ.

Lịch sử

Từ Lenin đến Castro: Vai trò của cá nhân trong quá trình làm nên lịch sử

George Novack / 2020-11-21

Chương ba của quyển sách Nhà tiên tri bị ruồng bỏ (The Prophet Outcast), đây là quyển cuối cùng trong bộ tiểu sử về Trotsky, đề cập đến nội dung “Nhà cách mạng với vai trò là nhà sử học”, Issac Deutscher tranh luận về vai trò của cá nhân quyết định tới các sự kiện lịch sử một cách rất sư phạm. Vấn đề nêu ra ở đây là Trotsky ca ngợi vai trò của Lenin trong Cách mạng Nga.

nghệ thuật

Chủ nghĩa Marx, Chủ nghĩa duy vật và Nghệ thuật

Rupert O'Shea, Khoi Nguyen (dịch) / 2020-11-04

… Thế giới xã hội của con người chỉ là một phần của thực tại vật chất rộng lớn hơn mà thực tại ấy là một mạng lưới vô tận những mối liên hệ. Đó là lý do tại sao Chủ nghĩa Marx, với tư cách là khoa học về cách mạng, không thể chia tách một cách rạch ròi khỏi khoa học về tổng thể. Một khía cạnh của cách tiếp cận này là chủ nghĩa Marx phải có sự quan tâm thực tế và khoa học đối với nghệ thuật, một hiện tượng mà có thể đôi lúc có vẻ như rất tách rời khỏi chính trị.

Nghệ thuật

Hieronymus Bosch và nghệ thuật trong cơn giãy chết của chế độ phong kiến

Alan Woods, Khoi Nguyen (dịch) / 2020-11-02

Hieronymus Bosch là một trong những họa sĩ sáng tạo và nổi bật nhất của mọi thời đại. Các tác phẩm của ông được thực hiện 500 năm trước, nhưng dường như chúng có tính hiện đại đến kinh ngạc, một báo trước của chủ nghĩa siêu thực. Đó là nghệ thuật của một thế giới đang trong tình trạng hỗn loạn, bị giằng xé bởi những xu thế mâu thuẫn – một thế giới mà ánh sáng của lý trí đã bị dập tắt và những đam mê thú vật đã lên ngôi. Một thế giới của sự kinh hoàng, bạo lực và bệnh dịch: một cơn ác mộng thực sự. Nói ngắn gọn – một thế giới rất giống thế giới của chúng ta, đặc biệt với đại dịch hiện tại. Alan Woods nghiên cứu Hieronymus Bosch từ quan điểm duy vật lịch sử.

phân tích

Trung Quốc: đang trở thành một lực lượng xã hội chủ nghĩa vì điều tốt đẹp hay trở thành một siêu đế quốc. Một đánh giá lịch sử

Dragan Plavšić, Khoi Nguyen (dịch) / 2020-10-18

Dragan Plavšić xem xét lịch sử hiện đại Trung Quốc cho chúng ta biết những gì về bản chất của nhà nước Trung Quốc hôm nay.

Trong bài diễn văn tháng trước, Mike Pompeo, bộ trưởng bộ ngoại giao của chính quyền Trump ‘bác bỏ một cách mạnh mẽ quan niệm’ cho rằng chúng ta đang sống trong ‘một kỷ nguyên không có lựa chọn nào khác’ ngoài ‘uy thế tối cao của Trung Quốc là tương lai’, rồi đưa ra lời kêu gọi không kém phần mạnh mẽ tới ‘thế giới tự do’ để tụ họp – dĩ nhiên dưới sự lãnh đạo của Mỹ – nhằm chống lại Bắc Kinh. …

kinh tế

Kinh tế chia sẻ, tương lai của việc làm và 'chủ nghĩa hậu tư bản'

Adam Booth, Khoi Nguyen (dịch) / 2020-09-13

Càng thay đổi bao nhiêu, mọi thứ càng như cũ bấy nhiêu. Nửa sau thập kỷ thứ 2 của thế kỷ 21, sự phong phú của công nghệ và phát minh bủa vây chúng ta, ô tô tự lái, in 3D, và sự xuất hiện của “Internet Vạn Vật” (IoT) kết nối con người và đồ vật khắp thế giới. Những người không tưởng vị công nghệ và những nhà tư bản theo chủ nghĩa tự do hứa hẹn với chúng ta về một thế giới sung túc; một hệ thống sản xuất và phân phối siêu hiệu năng; và một cuộc đời an nhàn. Nhưng thực tế mà những người chiếm 99% dân số đối mặt là gì? Đó là những cuộc khủng hoảng hệ sinh thái, “tình trạng đình trệ muôn thuở”, và tình trạng bất bình đẳng khiến người ta ứa nước mắt.

bản chất con người

Chủ nghĩa Marx và Bản chất con người

Elaine Graham-Leigh, Khoi Nguyen (dịch) / 2020-08-28

Những quan niệm chủ đạo về bản chất con người có gốc rễ từ sự phát triển có tính lịch sử của chủ nghĩa tư bản. Elain Graham-Leigh tranh luận rằng chúng ta chỉ có thể hiểu bản chất con người thông qua phương pháp biện chứng.

kinh tế

Tiền là gì?

Adam Booth, Khoi Nguyen (dịch) / 2020-08-28

Tiền là gì? tiền từ đâu đến? tiền đại diện cho cái gì?

Kinh thánh răn dạy chúng ta rằng “lòng ham muốn tiền bạc là cội rễ sinh ra mọi điều ác” (Thư gửi ông Ti-mô-thê 1, 6:10). Sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 và những cuộc khủng hoảng kinh tế xảy ra sau đó tiếp tục giáng tai họa lên xã hội ngày nay, thật khó mà không đồng cảm với những lời trên trong Kinh tân ước.

lịch sử

Phê bình sách Sapiens của tác giả Yuval Noah Harari

Bryce Gordon và David Spenger, Khoi Nguyen (dịch) / 2020-07-27

Đôi lúc người ta có cảm giác rằng nhân loại đang bên bờ vực thẳm. Lan tràn những cuốn sách và bài viết hứa hẹn giải thích làm thế nào mà chúng ta đi đến kết cục như vậy. Sapiens: Lược sử loài người của tác giả Yuval Noah Harari là một trong số những cuốn sách như vậy. Nó được đông đảo độc giả đón nhận, đã bán ra hơn 10 triệu cuốn, được Barack Obama và Mark Zuckerberg ca tụng. Ở mức độ công nhận ấy, câu hỏi đặt ra là: cuốn Sapiens đã đưa ra những lý giải gì?

khoa học

Cách mạng khoa học và triết học duy vật

Ben Curry, Khoi Nguyen (dịch) / 2020-07-26

Trong bài viết này, Ben Curry giải thích sự phát triển của tư tưởng khoa học dưới quan điểm Marxist. Ben giới thiệu về thế giới quan duy vật biện chứng, giải thích nó áp dụng vào thế giới tự nhiên như thế nào và cho thấy làm thế nào mà các nhà triết học Hy Lạp và La Mã cổ đại đã đặt nền móng cho khoa học hiện đại. Khoa học bao giờ cũng có gốc rễ từ xã hội có giai cấp, và thiếu thế giới quan duy vật biện chứng làm một số nhà khoa học hiện đại trở lại chủ nghĩa duy tâm và thần bí cái mà tư sản đã từng đấu tranh trong giai đoạn cách mạng của nó.